Multiple Sclerose (MS)

Multiple sclerose (MS) is een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg). Ze ontstaat wanneer het immuunsysteem per vergissing de myeline aanvalt – een stof die de zenuwvezels omhult en beschermt. Deze aantasting verstoort de geleiding van zenuwimpulsen, wat leidt tot uiteenlopende neurologische symptomen. MS wordt beschouwd als een auto-immuunziekte omdat het lichaamseigen afweersysteem zich tegen het eigen weefsel keert.

Veelvoorkomende symptomen

De symptomen van MS verschillen afhankelijk van de getroffen gebieden in het zenuwstelsel. Mogelijke klachten zijn:

• Ernstige vermoeidheid: vaak buiten verhouding tot de activiteit.
• Visusstoornissen: wazig zien, dubbelzien of gedeeltelijk verlies van gezichtsvermogen.
• Tintelingen of gevoelloosheid: vooral in de ledematen.
• Motorische problemen: spierzwakte, coördinatie- of evenwichtsstoornissen.
• Cognitieve stoornissen: geheugen- of concentratieproblemen.
• Pijn: onder meer neuropathische pijn (brandend, elektrische schokken).
• Spasticiteit: onwillekeurige spierstijfheid.
• Urinestoornissen: frequente of dringende aandrang, of moeite met het ledigen van de blaas.
• Darmproblemen
• Seksuele stoornissen

Deze symptomen kunnen optreden in opstoten (plotselinge verergering) met tussenliggende remissies (gedeeltelijk of volledig herstel), of langzaam progressief verlopen.

Prevalentie in België

In België leven naar schatting ongeveer 15.000 mensen met MS, wat neerkomt op een prevalentie van 127 per 100.000 inwoners. De ziekte treft vooral jongvolwassenen, meestal tussen 20 en 40 jaar bij diagnose. Vrouwen worden vaker getroffen (ongeveer 73 % van de gevallen).

Anti-MOG antistofziekte (Myeline Oligodendrocyt Glycoproteïne) is een zeldzame aandoening die lijkt op MS, waarbij het immuunsysteem antistoffen aanmaakt tegen MOG, een eiwit in myeline. De symptomen lijken op MS, maar de mechanismen zijn verschillend, en dus ook de behandeling.

Neuromyelitis optica (NMO) is een zeldzame ontstekingsziekte van het zenuwstelsel waarbij vooral de oogzenuwen en het ruggenmerg worden aangevallen. Dit kan leiden tot gezichtsverlies, oogpijn, spierzwakte of gevoelsstoornissen. Vroege diagnose en aangepaste zorg kunnen opflakkeringen en blijvende schade beperken.

Medische aanpak van MS

Diagnose

De diagnose van MS steunt op meerdere onderzoeken:

• Beoordeling van symptomen en klinisch onderzoek
• Bloedonderzoek: om andere aandoeningen uit te sluiten
• MRI (Magnetische Resonantie Beeldvorming): toont letsels (of “plaque”) in hersenen en ruggenmerg
• Lumbaalpunctie: analyse van hersenvocht om tekenen van ontsteking op te sporen
• Oogheelkundig onderzoek: om aantasting van de oogzenuw of hersenzenuwen (bv. dubbelzien) op te sporen
• Geëvoceerde potentialen: testen die de snelheid meten van zenuwsignalen voor motoriek, gevoel, zicht en gehoor
   

Behandelingen

Er bestaat nog geen genezing voor MS, maar wel behandelingen om:

• De ziekteprogressie te vertragen
• Het aantal opstoten te verminderen
• Symptomen dagelijks te verlichten

Er zijn drie grote behandelingscategorieën:

1. Behandeling van opstoten
   Bij een opstoot kan de arts voorschrijven:
   •    Corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers), via infuus of tabletten
   Verminderen snel de ontsteking en versnellen het herstel
    
2. Langetermijnbehandelingen (ziektemodificerende therapieën)
   Deze worden continu toegediend, ook buiten opstoten. Doel:
   •    Minder opstoten, Beperken van invaliditeit, Vertragen van hersen- en ruggenmergletsels (zichtbaar op MRI)
   Er bestaan verschillende vormen (oraal, injectie of infuus), gekozen op basis van type MS, ziekteactiviteit, bijwerkingen en levensstijl.
    
3. Symptomatische behandeling
   MS-symptomen kunnen verlicht worden met aangepaste zorg:
   - Vermoeidheid: revalidatie, leefstijlbeheer, soms medicatie
   - Spasticiteit: kinesitherapie, medicatie (bv. baclofen, Sativex®)
   - Zenuwpijn: specifieke medicatie (anti-epileptica, antidepressiva)
   - Urinestoornissen, seksuele of spijsverteringsproblemen: medicatie of revalidatie
   - Angst- en depressieve klachten: psychologische begeleiding, therapie
   - Cognitieve problemen: neuropsychologische opvolging, revalidatie
   
   Regelmatige fysieke activiteit is sterk aanbevolen, met ondersteuning door kinesitherapie indien nodig. Dit alles draagt bij aan een betere levenskwaliteit.

MS is een complexe aandoening die verschillende domeinen van de gezondheid beïnvloedt. Een multidisciplinair team zorgt voor een op maat gemaakte aanpak:

• Neurologen: coördineren behandeling en opvolging
• Gespecialiseerde verpleegkundigen: educatie en ondersteuning
• Kinesitherapeuten en ergotherapeuten: helpen mobiliteit en zelfstandigheid te behouden
• Psychologen: emotionele ondersteuning
• Neuropsychologen: cognitieve evaluatie en begeleiding in het dagelijks leven (werk, school)
• Maatschappelijk werkers: evalueren hulpbehoeften thuis

Andere betrokken specialisten kunnen zijn:

• Infectiologen: checken infecties en vaccinatiestatus voor start behandeling
• Oogartsen: volgen visusproblemen op via fundoscopie, gezichtsveldonderzoek, OCT
• Urologen: behandelen blaasproblemen (urodynamisch onderzoek, medicatie, sondage)
• Gynaecologen: advies over menstruatie, anticonceptie, zwangerschap, seksualiteit
• Dermatologen: opvolging van huidbijwerkingen bij medicatie
• Neurorevalidatiespecialisten: aanpak van motorische, coördinatie- en loopproblemen
• Pijnkliniek: pijnanalyse en behandeling
• Neuroradiologen: essentieel voor MRI-diagnose en monitoring

De MS-kliniek van het H.U.B. biedt een geïntegreerde, gepersonaliseerde en innovatieve multidisciplinaire aanpak voor elke patiënt met MS.

Voor patiënten jonger dan 18 jaar is er een pediatrische zorgaanpak. Deze houdt rekening met:

• specifieke klinische en therapeutische kenmerken van MS bij kinderen
• aandacht voor school, sport, vrije tijd en psychologische ondersteuning

Deze zorg houdt rekening met het ontwikkelingsniveau van het kind en de verwachtingen van het gezin. Meer info

Voor patiënten ouder dan 18 jaar

MS-expert neurologen:

• Dr Sophie ELANDS (FR, NL, EN)
• Dr Serena BORRELLI (FR, EN, IT)

Revalidatie:

• Dr Pierre CABARAUX
• Dr Johanne GARBUSINSKI

Paramedisch team:

Mme Francesca LOSURDO - Kinesitherapeut
Mme Elsa DI FONTE – Kinesitherapeut
Mr Corentin LOISON - Kinesitherapeut
Mme Fabienne DEVEYLDER – Onderzoekscoördinator
Mme Christiane KITOKO – Onderzoekscoördinator
Mme Sarah EL HAJJ – Onderzoekscoördinator

Voor patiënten jonger dan 18 jaar

• Dr Audrey Van Hecke – Kinderneuroloog HUDERF (coördinerend arts)
• Baijot Simon – Neuropsycholoog
• Dr Lhoir – Oogarts
• Dr Slegers – Cardioloog
• Dr El Nemnom – Dermatoloog
• Dr Preziosi – Radioloog
• Dr Lombardo – Fysische geneeskunde
• Madame  El Khaldi – Referentieverpleegkundige ziekenhuisopname