Opnieuw autorijden na een CVA: belangrijke informatie

Opnieuw autorijden na een CVA is een beslissing waar men niet te licht over mag gaan. De wetgeving is streng en met een medisch onderzoek en een functionele beoordeling moeten meerdere stappen worden gevolgd om de veiligheid van de patiënt én van de andere weggebruikers te garanderen.

Om die stappen te verduidelijken spraken we met Alice Rinquet, neuropsychologe bij het CRFNA van het Erasme Ziekenhuis – H.U.B., en Koen Verkammen, expert in rijvaardigheid en ergotherapeut bij het rijgeschiktheidscentrum CARA. Samen leggen ze ons uit hoe we CVA-patiënten het best begeleiden om opnieuw met de auto te rijden.

Koen Verkammen: "Na een CVA ben je volgens de wet 6 maanden rijongeschikt. Dat geldt voor iedereen, en zowel voor alleen rijden als rijden onder begeleiding."

Tijdens die periode wordt het rijbewijs als ongeldig beschouwd. De patiënt moet het teruggeven aan zijn gemeente, in overeenstemming met het koninklijk besluit van 23 maart 1998 waarin de medische criteria voor rijgeschiktheid worden bepaald.

Na afloop van die 6 maanden kan u afhankelijk van uw medische toestand en eventuele gevolgen weer autorijden. Uw rijbewijs wordt niet automatisch weer geldig: u moet bepaalde stappen ondernemen.

Koen Verkammen:  "Als de persoon geen functionele, cognitieve of visuele problemen meer heeft, kan elke arts een medisch attest model VII afleveren, waarmee het rijbewijs kan worden afgehaald bij de gemeente."

Bij visuele, motorische of cognitieve problemen moet de patiënt echter worden doorverwezen naar het CARA voor een grondige beoordeling, vaak aangevuld met een praktisch rijexamen. Daarna kan er een medisch attest model XII worden afgeleverd, waarmee een beperkt of aangepast rijbewijs kan worden verkregen.

Alice Rinquet: "Dat is afhankelijk van het profiel van de patiënt. Het CARA onderzoekt cognitieve, visuele en motorische problemen, de impact van behandelingen en het vermogen om de stoornissen te compenseren."

Het kan onder meer over de volgende tests gaan:

• een neuropsychologische beoordeling bij een vermoeden van cognitieve problemen;
• een oogheelkundig onderzoek als wordt vermoed dat het gezichtsveld is aangetast;
• een praktisch rijexamen in echte omstandigheden, uitgevoerd door een rijvaardigheidsexpert, vaak een ergotherapeut.

Koen Verkammen: "We observeren hoe de patiënten zich gedragen achter het stuur: verkeersborden missen, niet recht kunnen rijden, ongepaste snelheid ... Dat zegt ons meer over hun aandacht, coördinatie en aanpassingsvermogen."

Indien nodig worden technische hulpmiddelen (automatische versnellingsbak, stuurknop enz.) getest om de fysieke beperkingen te compenseren.

Soms wordt na een CVA een rijbewijs afgeleverd dat slechts een jaar geldig is. Waarom?

Koen Verkammen: "De eerste maanden is het risico op een recidief of complicaties door een andere ziekte (zoals epilepsie) hoog. Met een rijbewijs van een jaar kunnen we controleren of de situatie stabiel blijft. In andere gevallen legt de wet die termijn op."

In het geval van een progressieve ziekte (zoals multipele sclerose) moet de patiënt regelmatig terug naar het CARA komen, soms meerdere jaren lang.

Wanneer patiënten opnieuw willen gaan autorijden, moeten ze:

1. hun arts (neuroloog of huisarts) raadplegen voor een eerste beoordeling;
2. een medisch attest  verkrijgen (model VII of model XII, afhankelijk van het geval);
3. indien nodig met de hulp van een professional (bv. een neuropsycholoog) het CARA-aanvraagformulier invullen: formulieren hier beschikbaar.

Alice Rinquet: "In het Erasme Ziekenhuis – H.U.B. helpen we patiënten om hun CARA-dossier samen te stellen: medische voorgeschiedenis, behandelingen, cognitieve of visuele problemen, evolutie enz. Het is belangrijk dat het dossier zo volledig mogelijk is."

Het Erasmeziekenhuis – H.U.B. ondersteunt de patiënten bij het proces:

• interne eerste neuropsychologische beoordeling;
• versturing van het volledige dossier naar het CARA, inclusief het medisch formulier;
• hulp bij het invullen van administratieve documenten.

Alice Rinquet: "Zelfs als de patiënt niet (meer) bij ons op raadpleging komt, kan het CARA in geval van twijfel om een cognitieve test vragen."

Het goede nieuws is dat de medische en praktische beoordelingen bij het CARA gratis zijn, omdat ze worden betaald door de gewestelijke overheden (Vlaanderen/Brussel)

Maar:

• eventuele rijlessen bij een rijschool zijn voor rekening van de patiënt, tenzij er financiële hulp wordt toegekend door IRIS Care of het VAPH;
• aanpassingen aan de wagen kunnen deels worden terugbetaald, maar blijven duur.

Koen Verkammen: "Ons doel is om de beste compensatieoplossing te vinden, waarbij de kosten voor de patiënten tot een minimum worden beperkt en hun veiligheid wordt gewaarborgd."