Hartfalen: een stille bedreiging, vroegtijdige opsporing is cruciaal
Ter gelegenheid van de screeningsdag voor hartfalen op 14 mei in het Erasmusziekenhuis H.U.B waarschuwen drie specialisten – Prof. Jean-Luc Vachiery, Prof. Ana Roussoulières en Dr. Federica Valente – voor de dringende noodzaak om deze ziekte, die vaak te laat wordt vastgesteld, beter op te sporen.
Een sluipende aandoening met ernstige gevolgen
Prof. Jean-Luc Vachiery: “Hartfalen is geen zeldzame aandoening. We schatten dat bijna 250.000 mensen in België eraan lijden – dat is evenveel als de hele bevolking van Gent!”
Hartfalen (HF) is een complexe aandoening waarbij het hart niet in staat is om bloed efficiënt rond te pompen. Symptomen zijn onder meer kortademigheid, extreme vermoeidheid, gezwollen benen en vochtophoping in de longen. Er bestaan verschillende vormen, afhankelijk van de pompwerking van het hart – een belangrijk onderscheid om de behandeling aan te passen.
Prof. Ana Roussoulières: “Deze chronische aandoening ontwikkelt zich vaak stilletjes. De symptomen zijn in het begin niet altijd alarmerend, maar het risico stijgt snel: bijna de helft van de patiënten overlijdt binnen vijf jaar na de diagnose.”
Naast hartaanvallen of erfelijke ziekten spelen ook leefstijlfactoren zoals weinig beweging, obesitas of diabetes een steeds grotere rol in de ontwikkeling van de ziekte. Door de vergrijzing blijft het aantal gevallen toenemen.
NT-proBNP: een eenvoudige maar te weinig bekende test
Gelukkig is er vandaag een middel om HF vroegtijdig op te sporen: het meten van NT-proBNP, een biomarker die door het hart wordt afgegeven bij stress.
Dr. Federica Valente: “Een eenvoudige bloedafname volstaat. De test heeft een gevoeligheid van 99 %, wat betekent dat een normaal resultaat hartfalen met grote zekerheid uitsluit.”
In de eerstelijnszorg verhoogt deze test de diagnostische nauwkeurigheid met 30 % en voorkomt hij tot 25 % van onnodige consultaties bij specialisten. Toch wordt deze test, die al jaren wordt aanbevolen door Europese wetenschappelijke verenigingen, in België nog steeds niet terugbetaald.
Prof. Jean-Luc Vachiery: “We zijn een van de laatste landen in Europa waar deze fundamentele test niet wordt terugbetaald. Hij kost amper twintig euro – een verwaarloosbaar bedrag vergeleken met de ziekenhuisopnames die ermee vermeden kunnen worden.”
Een dag om te waarschuwen en te handelen
Op 14 mei organiseren de teams van de Kliniek voor Pulmonale Hypertensie en Hartfalen van het Erasmusziekenhuis H.U.B een gratis screeningsdag.
Op het programma: informatie, gesprekken met specialisten, een snelle NT-proBNP-test, doorverwijzing naar verdere onderzoeken (ECG, echografie) indien nodig, en sensibilisering van het grote publiek.
Prof. Ana Roussoulières: “Het doel is om richting een proactieve geneeskunde te evolueren, waarbij mensen met risico’s worden opgespoord vóór de symptomen ernstig worden.”
De screening is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over zijn of haar hartgezondheid, en in het bijzonder voor mensen met mogelijke cardiovasculaire risicofactoren (hoge bloeddruk, diabetes, familiale voorgeschiedenis, enz.).
Een oproep aan overheden en professionals
De drie artsen richten een krachtig signaal aan beleidsmakers: integreer hartfalen als een prioriteit binnen het volksgezondheidsbeleid.
Dr. Federica Valente: "We kunnen de zorgverleners niet blijven vragen om alleen te strijden voor gestructureerde teams, gespecialiseerde verpleegkundigen of financiering van telemonitoring."
Voor huisartsen is de NT-proBNP-test een waardevolle hulp.
Prof. Jean-Luc Vachiery: "Het is geen wondertest, maar wel een uitstekend hulpmiddel om patiënten te oriënteren en snel een diagnose te stellen. Mits hij beschikbaar is in de eerste lijn."
Voor de patiënten is de boodschap resoluut positief.
Prof. Ana Roussoulières: "Hartfalen is geen noodlot. We beschikken vandaag over doeltreffende behandelingen. We moeten gewoon op tijd kunnen ingrijpen."
Een evoluerende aanpak
De behandeling van hartfalen berust vandaag op een multidisciplinaire en geïntegreerde aanpak, met medewerking van cardiologen, huisartsen, verpleegkundigen, kinesitherapeuten, diëtisten en maatschappelijk werkers.
Om professionals te ondersteunen heeft de Belgian Working Group on Heart Failure (BWGHF) verschillende initiatieven ontwikkeld, waaronder het platform “Traject Hartfalen” (https://trajet-insuffisance-cardiaque.be), gratis toegankelijk, met als doel de praktijken te uniformeren en de zorgkwaliteit op nationaal niveau te verbeteren.
14 mei: misschien het moment voor een eenvoudige test… die levens kan veranderen.
Referenties
- Bragazzi NL et al. Burden of heart failure and underlying causes in 195 countries and territories from 1990 to 2017. Eur J Prev Cardiol. 2021;28:1682–1690. https://doi.org/10.1093/eurjpc/zwaa147
- Lesyuk W, Kriza C, Kolominsky-Rabas P. Cost-of-illness studies in heart failure: a systematic review 2004-2016. BMC Cardiovasc Disord. 2018;18:74. https://doi.org/10.1186/s12872-018-0815-3
- McDonagh TA et al. 2021 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. Eur J Heart Fail. 2022;24:4–131. https://doi.org/10.1002/ejhf.2333
- Fuat A et al. The diagnostic accuracy and utility of a B-type natriuretic peptide test in a community population. Br J Gen Pract. 2006;56:327–333.
- Verdú JM et al. NT-proBNP optimal cut-off point for heart failure diagnosis in primary care. Rev Esp Cardiol. 2012;65(7):613–619. https://doi.org/10.1016/j.recesp.2012.01.019
- Fonseca C et al. NT-proBNP for heart failure diagnosis in primary care: Costs or savings? Rev Port Cardiol. 2022;41:183–193. https://doi.org/10.1016/j.repc.2021.03.009
- Bayes-Genis A, Rosano G. Unlocking the potential of natriuretic peptide testing in primary care: A roadmap for early heart failure diagnosis. Eur J Heart Fail. 2023;25(8):1181–1184. https://doi.org/10.1002/ejhf.2950