Obesitas: een belangrijke factor voor de preventie van CVA's
In het kader van de Dinsdagen van CVA spraken we met Dr Pascale Chasseur, endocrinoloog in het Erasmeziekenhuis – H.U.B., over de controle van risicofactoren voor een beroerte, en in het bijzonder over obesitas. Ontdek het interview.
Pierre, een 58-jarige vader van twee en liefhebber van lekker eten, kreeg acht maanden geleden een CVA. Sindsdien is zijn leven radicaal veranderd.
"Sportief ben ik nooit geweest", zegt hij met een ietwat schuldige glimlach. "Maar dat mijn extra kilo's op een dag mijn leven zouden bedreigen had ik niet gedacht."
Na zijn opname in het Erasme Ziekenhuis werd Pierre doorverwezen naar dr. Pascale Chasseur, een endocrinoloog die gespecialiseerd is in cardiovasculaire risicofactoren die te maken hebben met het metabolisme. Ze volgt veel patiënten zoals hem op met een duidelijk doel: een recidief voorkomen.
Welke factoren moeten worden gemonitord na een CVA?
Hypertensie, diabetes, hypercholesterolemie, roken, gebrek aan lichaamsbeweging, slaapapneu en natuurlijk ... obesitas. Die laatste factor is cruciaal. Het risico op een CVA neemt lineair toe met het overgewicht.
« Voor elke extra BMI-eenheid (vanaf een BMI van 20 kg/m2) stijgt het risico op een CVA met 5%.1 Obesitas hangt immers nauw samen met andere risicofactoren: overtollig vetweefsel, met name in de buikstreek, bevordert insulineresistentie, hypertensie, diabetes, hypercholesterolemie ... wat leidt tot atherosclerose en dus ... een CVA. Een gewichtsverlies van 5 à 10% kan de impact van die risicofactoren aanzienlijk verminderen », zegt Dr. Chasseur
Wat kunnen patiënten concreet doen?
Pierre maakte de klik door de schok van zijn CVA. "In het begin liep ik verloren. Ik wist dat ik moest veranderen, maar ik wist niet hoe ik daaraan moest beginnen." Dat is iets waarmee het ziekenhuisteam kan helpen.
Dr. Chasseur: "Eerst beoordelen we de obesitas en de comorbiditeit ervan samen met de patiënt. Daarna bieden we het nodige advies en begeleiden we de patiënt. We willen de patiënt geen schuldgevoel geven, maar samen een realistisch plan opstellen. Dat vereist een multidisciplinaire aanpak."
Bij het Erasme Ziekenhuis omvat dat:
- een gepersonaliseerde voedingsopvolging, met advies in functie van de levensstijl (bv.: mediterraan dieet);
- begeleiding bij lichaamsbeweging via het BUCOPA-programma dat helpt om geleidelijk opnieuw te gaan sporten;
- een geneesmiddelenbehandeling, met name van het GLP-1-type (gemiddeld gewichtsverlies van 13 à 20% 2 op 72 weken tijd, afhankelijk van de studies);
- een beoordeling voor bariatrische chirurgie, als de patiënt zwaar obees is (BMI > 35-40) met comorbiditeit.
Helpt vermageren echt om beroertes te voorkomen?
Dr. Chasseur: "Ja, zelfs een bescheiden gewichtsverlies van 5 à 10% kan de bloedsuikerspiegel, de bloeddruk, de cholesterol en slaapapneu verbeteren en daardoor het risico op een nieuw CVA sterk verminderen.1 We weten nu dat zelfs binnen de 48 uur na een CVA een goede bloedsuikercontrole een positieve invloed heeft."
Een begeleid maar patiëntgericht traject
"Het is niet alleen een kwestie van 'minder eten en meer bewegen'. Het gaat hier om een algemene strijd die tijd, zorgzaamheid en psychologische ondersteuning vereist", aldus dr. Chasseur.
Pierre bevestigt dat: "Ik heb moeten aanvaarden dat ik hulp nodig had. Het is moeilijk om in de spiegel te kijken. Maar ik kon op de nodige steun rekenen. En ik sta er niet alleen voor."
En thuis, wat kun je doen om je gewicht onder controle te houden?
Pierre betrok zijn partner bij zijn inspanningen. "We hebben samen onze gewoonten aangepast. We koken gezonder, we wandelen elke dag. En we motiveren elkaar, dat is belangrijk."
Mantelzorgers spelen een cruciale rol. Ze kunnen:
- De patiënt aanmoedigen om samen te bewegen;
- Het gezinsdieet aanpassen;
- Helpen om de biologische evaluaties op te volgen (bloedsuiker, bloeddruk, cholesterol);
- Een luisterend oor bieden, zonder te oordelen.
Dr. Chasseur: "De mantelzorgers spelen een cruciale rol. Ze kunnen de patiënt helpen motiveren om de indicatoren (gewicht, bloeddruk, bloedsuiker) op te volgen, regelmatige controles aanmoedigen en samen op raadpleging komen. Ook het zelfbeeld is belangrijk. We moeten het schuldgevoel wegnemen en de patiënt opnieuw motiveren met de hulp van een psycholoog."
Te onthouden:
|
« Kleine stappen bestaan niet. Er zijn enkel stappen in de goede richting »
Bronnen:
Kernan W.N et al., Obesity, a stubbornly obvious target for stroke prevention, Stroke, 2013; 44: 278-286
Aronne L.J et al., Tirzepatide as compared with semaglutide for the treatment of obesity, NEJM, May 2025, Surmount 5 trial