Het H.U.B bevordert de toegang tot gespecialiseerde zorg voor resistente depressie

Depressie is een courante aandoening. Ze kan iedereen treffen, op elk moment in het leven. Meestal zorgt de behandeling voor een aanzienlijke verbetering. Maar bij sommige mensen blijven de symptomen, ondanks een correcte behandeling, sterk aanwezig: vermoeidheid, geen plezier meer ervaren, pijn, angst, wanhoop ... Dat noemen we resistente depressie.

Wat is resistente depressie?

Het betekent gewoon dat de gebruikelijke behandelingen niet voldoende hebben geholpen, niet dat 'niets kan werken'. Resistente depressie is geen ongeneeslijke ziekte en hoeft niet te blijven duren. Het is een vorm van terugkerende depressie die anders moet worden aangepakt, soms intensiever of innovatiever.

Prof. Pierre Oswald zegt: "Mensen met een resistente depressie zijn daar niet levenslang toe veroordeeld. Er bestaan nu meerdere werkzame behandelingen om hen te helpen."

Waarom blijft een depressie soms duren?

Omdat depressie de hele persoon treft:

• stemming;
• energie;
• slaap;
• concentratie;
• eetlust;
• pijn;
• relaties;
• zelfbeeld, kijk op het verleden en de toekomst.

Het is dus logisch dat één behandeling niet altijd voldoende is. Daarom biedt het H.U.B een omvattende benadering die gericht is op het lichaam, de geest en de levensstijl.

Welke oplossingen biedt het H.U.B aan?

1. Klassieke en doorgedreven geneesmiddelenbehandelingen

Er zijn verschillende families van antidepressiva. Als een eerste behandeling niet voldoende werkt, kan de psychiater kiezen voor een andere stof, de dosis geleidelijk verhogen of twee behandelingen combineren voor een betere werkzaamheid.

Dat zijn courante aanpassingen om voor ieder individu de juiste formule te vinden, want niet iedereen reageert op dezelfde manier.

In sommige ernstigere gevallen kan de behandeling worden gegeven via een injectie of infusie voor een intensiever effect. Dat gebeurt altijd in een veilige omgeving met de juiste begeleiding.

2. Psychologische therapieën

Deze therapieën spelen een belangrijke rol bij de verbetering van de ziekte en de preventie van terugvallen. Ze zijn geen vervanging voor de geneesmiddelen, maar een zeer doeltreffende aanvulling erop.

Dit zijn enkele voorbeelden:

• cognitieve gedragstherapie (CGT) – Deze therapie helpt negatieve automatische gedachten te identificeren ('Ik ben waardeloos', 'Er zal nooit iets veranderen') en te vervangen door realistischere, rustgevendere gedachten. Ze reikt ook praktische tools aan om dagelijks om te gaan met de depressie;
• Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) – Deze aanpakt wordt gebruikt wanneer pijnlijke herinneringen of trauma's de depressie stimuleren. De emotie die aan de betreffende herinneringen gekoppeld is, wordt 'ontzenuwd' zodat ze de patiënt minder doet lijden;
• lichaamsgerichte therapieën zoals ontspanning, meditatie en hypnose – Deze technieken werken via het lichaam om de geest te kalmeren, het gepieker en de angst te verminderen en de persoon weer te gronden. Ze zijn erg nuttig wanneer depressie gepaard gaat met stress of uitputting.

Waarom zijn deze therapieën zo belangrijk?

Omdat ze ons in staat stellen om de symptomen te behandelen waarop geneesmiddelen minder effect hebben: schuldgevoelens, intrusieve gedachten, emotionele pijn, relatieproblemen of gebrek aan zelfvertrouwen.

3. Fysieke behandelingen

In bepaalde situaties kunnen behandelingen worden voorgesteld die werken op de hersenen.

Elektroconvulsietherapie (ECT) is een moderne, medisch gecontroleerde behandeling die niets te maken heeft met de beelden die we in bepaalde films zien. Dit is hoe ECT echt verloopt:

• Het wordt uitgevoerd onder een korte verdoving (zoals bij een kleine medische ingreep).
• De persoon voelt niets, geen pijn.
• Alles wordt gemonitord door een goed opgeleid en ervaren medisch team.

ECT wordt alleen gebruikt in bijzondere gevallen, zoals bij een extreem ernstige depressie die levensbedreigend is of waarbij de patiënt helemaal niet kan eten. In dergelijke situaties kan het een bijzonder doeltreffende en snelle behandeling zijn die levens kan redden. De psychiater neemt altijd de tijd om uitleg te geven en alle vragen te beantwoorden. Er wordt niets gedaan zonder toestemming van de patiënt.

4. Werken aan de levensstijl

Dit is niet zomaar 'tips geven': de levensstijl maakt echt deel uit van de behandeling. Bij een langdurige verstoring van de slaap of voeding of bij zeer weinig lichaamsbeweging lijden de hersenen daaronder en wordt de depressie gestimuleerd. Bij het H.U.B begeleiden de teams de patiënten om:

• hun slaap te verbeteren – het ritme van het lichaam begrijpen, een regelmatig schema opbouwen, slapeloosheid (niet kunnen slapen of vaak wakker worden) of hypersomnie (te veel slapen) behandelen;
• hun dieet te verbeteren – sommige mensen verliezen hun eetlust, terwijl anderen te veel eten om hun emotionele pijn te verzachten. Persoonlijke ondersteuning helpt tekorten te voorkomen en het energieniveau te stabiliseren;
• meer te bewegen – lichaamsbeweging verbetert de stemming evenveel als bepaalde geneesmiddelen en helpt angst te verminderen. De conditie bij aanvang doet er niet toe; enkele minuten bewegen per dag volstaat om te beginnen;
• beter met stress om te gaan – ademhaling, ontspanning, mindfulness, plannen: het zijn slechts enkele van de tools die kunnen helpen om de dag makkelijker door te komen en terugvallen te voorkomen.

Een nieuwe ambulante raadpleging voor resistente depressie: snelle en doeltreffende toegang

Het H.U.B heeft sinds kort een gespecialiseerde raadpleging die toegang biedt tot een innovatieve behandeling: esketamine. Dat geneesmiddel heeft een andere werking dan de klassieke antidepressiva en zorgt bij 60% van de patiënten voor een aanzienlijke verbetering wanneer andere behandelingen hebben gefaald.

Waarom is dit een belangrijke innovatie?

• De behandeling wordt terugbetaald voor resistente depressieve episoden (volgens de regels van het RIZIV).
• Er is geen ziekenhuisopname nodig: alles gebeurt tijdens een raadpleging, onder verpleegkundig en medisch toezicht.
• Zodra de aanvraag is goedgekeurd door een psychiater, volgt er snel een afspraak, terwijl andere Belgische centra zeer lange wachtlijsten hebben.
• Het is een aanvulling op de courante antidepressiva.

Dr. Youssouf Ramdani zegt: "Dit is geen mirakelbehandeling, maar ze biedt wel een extra kans aan mensen die soms vastzitten in langdurig lijden."

Waarom een ambulante behandeling?

Omdat het niet langer nodig is om in het ziekenhuis opgenomen te worden voor een specialistische behandeling. Het doel is om:

• flexibele, lokale oplossingen te bieden aan de Brusselaars;
• op kortere termijn hulp te bieden;
• continuïteit te verzekeren met vaste zorgverleners.

Het H.U.B zorgt voor de volledige persoon

Depressie wordt behandeld door een heel team: psychiaters, psychologen, verpleegkundigen, slaapspecialisten, diëtisten, algologen enz. zorgen er samen voor dat patiënten niet meer naar tal van verschillende diensten en centra moeten voor hun verschillende symptomen.

"De mentale en fysieke stoornissen houden verband met elkaar. Je kunt een persoon niet reduceren tot zijn symptomen. Onze missie is om elke patiënt omvattende zorg te bieden", aldus prof. Pierre Oswald.