Beroerte: hoe voorkom je de uitputting van mantelzorgers?
Jessica Hendrickx, psychologe in het H.U.B., en Géraldine Decrolière, maatschappelijk werkster in het H.U.B., begeleiden dagelijks de mantelzorgers van patiënten die een beroerte hebben gehad. Zij vertellen wat deze mantelzorgers meemaken… en hoe men hen kan helpen uitputting te voorkomen. Lees verder
Beroerte: wanneer de mantelzorger de onzichtbare held wordt
Hoe voorkom je uitputting?
We praten te weinig over hen. Over de mensen van wie het leven van de ene dag op de andere volledig verandert omdat een naaste een beroerte kreeg. Over wie afspraken regelt, het gezinsleven herorganiseert en overeind blijft terwijl alles lijkt in te storten.
Het zijn de mantelzorgers, die dagelijkse helden die we weinig zien — maar die veel dragen.
Psychologe Jessica Hendrickx en maatschappelijk werkster Géraldine Decrolière begeleiden hen elke dag. Zij vertellen wat mantelzorgers meemaken… en hoe ze uitputting kunnen vermijden.
Een leven dat in één klap verandert
“Een beroerte verandert een persoon. En dat verandert het hele gezin,” legt Géraldine uit.
Aangepaste motoriek, begripstoornissen, taalproblemen, wisselende emoties… De mantelzorger moet vaak opnieuw leren leven met iemand die niet meer reageert zoals vroeger.
De belasting is enorm:
- Organisatie van de zorg
- Vrijwel permanente waakzaamheid
- Aanpassingen in de woning
- Omgaan met de vermoeidheid van de patiënt
- Herhaalde emotionele schokken
En terwijl iedereen zich op de zieke concentreert, vergeet de mantelzorger zichzelf.
Waarom raken mantelzorgers uitgeput?
Het is niet alleen de fysieke vermoeidheid door transfers, verzorging of maaltijden. Het is ook:
- De angst voor een nieuwe beroerte
- Het verdriet om de veranderingen bij de naaste
- De frustratie van onvoorspelbare dagen
- Sociale isolatie
- Gebrek aan rustmomenten
- De druk om “het goed te doen”
“Het welzijn van de mantelzorger volgt vaak dat van de patiënt. Als die het moeilijk heeft, stort de mantelzorger soms eveneens in,” merkt Jessica Hendrickx op. Velen beseffen niet dat ze uitgeput raken… tot hun lichaam stopt.
Hoe herken je tekenen van uitputting?
In het lichaam
- Blijvende vermoeidheid
- Slechte nachten
- Pijn, migraine, terugkerende ziekten
In het hart en hoofd
- Prikkelbaarheid, angst
- Vaker huilen
- Motivatieverlies
- Schuldgevoel
- Minder zelfvertrouwen
In het dagelijks leven
- Isolement
- Minder interesse in activiteiten die vroeger plezier brachten
- Moeite om na te denken of te concentreren
- Toename van alcohol- of tabaksgebruik
- Het gevoel zichzelf kwijt te zijn
Géraldine voegt toe: “Wanneer een mantelzorger alle hulp weigert, is dat soms al een teken dat hij of zij te moe is.”
Er bestaan oplossingen — écht
Geen enkel gezin hoort dit alleen te dragen. Dit kan helpen:
- Praten, zeggen wat je voelt
Met de naaste, het zorgteam of een psycholoog. Opgekropte emoties putten uit.
- Je grenzen kennen
“Nee” is een beschermend woord. Je kunt niet alles doen — en dat is normaal.
- Hulp vragen — en aanvaarden
Familie, vrienden, buren… Velen willen helpen maar weten niet hoe.
- Professionele ondersteuning inschakelen
Huishoudhulp, thuisverpleging, gezinszorg, zorgcoördinatoren.
- De woning aanpassen
Steunbeugels, hulpmiddelen, aangepaste stoelen: kleine aanpassingen die veel verschil maken.
- Een moment voor jezelf bewaren
Een uur per week, een hobby, een pauze: het is geen luxe, maar noodzakelijk.
- Deelnemen aan een praatgroep
Weten dat anderen hetzelfde meemaken verandert alles. Je voelt je minder alleen.
- Een psycholoog raadplegen
Eerstelijnsconsultaties zijn beschikbaar tegen verminderd tarief. Enkele sessies kunnen al veel herstellen.
Op welke hulp heb je recht?
- VZW Mantelzorgers: informatie, workshops, praatgroepen
- Thuiszorgdiensten: gezins- en poetshulp, verpleegkundigen, ergotherapeuten
- Dagcentra: opvang van de patiënt één of meerdere dagen per week voor wat respijt
- Mobiele gespecialiseerde teams: begeleiding, advies, aanpassingen thuis
- Psychologen: via platformen en mutualiteiten, met gedeeltelijke terugbetaling
- OCMW en mutualiteiten: financiële steun afhankelijk van de situatie
Ook al zijn diensten soms overbelast, vragen blijft essentieel: elke steun telt.
Je staat er niet alleen voor. En je hebt recht op hulp.
Mantelzorger zijn kies je niet. Het is een daad van liefde. Maar liefhebben betekent niet jezelf vergeten.
“Om iemand goed te kunnen helpen, moet je zelf goed gaan,” herinnert Jessica.
Aan alle mantelzorgers:
- Jullie zijn belangrijk
- Jullie zijn legitiem
- Jullie verdienen steun
- Jullie doen meer dan jullie denken
Aan alle anderen: een bericht, een maaltijd, een bezoek, een uurtje opvang… het kan het leven van een mantelzorger veranderen.